تعریف نوجوانی

اصطلاح  adolescenceنوجوانی از کلمه  adolescere  مشتق شده است که به معنای "رسیدن به بزرگسالی ”است. دوره ای از مراحل رشد انسان که حد فاصل کودکی و جوانی است. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی به افراد ۱۹-۱۰ ساله نوجوان اطلاق می شود. نتایج سرشماری سال ۷۵ نشان می دهد که ۲۷ % جمعیت کشور (۱۶میلیون) نوجوانان هستند.

خصایص نوجوانی

• نوجوانی یک مرحله مهم است.
• نوجوانی یک مرحله انتقال است.
• نوجوانی مرحله ای از تغییر است.

ویژگی های مهم دوره نوجوانی

•  
• بلوغ و پدیدار شدن ویژگی های جنسی
• نوجوان و حیات جسمی
• نوجوان و حیات عاطفی و ذهنی

بلوغ و ابعاد آن

• بلوغ یعنی رسیدن و کامل شدن
• بلوغ جسمی (فیزیکی:آغازنوجوانی تا ۲۵ سالگی)
• بلوغ جنسی(سن تولیدمثل وشهوت جنسی:۱۷ -۱۱ سالگی)
• بلوغ اقتصادی و اجتماعی
• بلوغ شرعی(۹ سالگی برای دختران و۱۵ سالگی برای پسران)
• بلوغ عرفی (سن قانونی: ۲ تا ۳ سال بعد از شرعی)
• بلوغ روانی (شخصیت)

سن بلوغ در جوامع مختلف

دهه ۶۰ : زیر پانزده سال، دهه ۹۰: چهارده سال. اوایل قرن بیستم دراروپا و آمریکای شمالی : ۱۶سال. هم اکنون در اروپا و آمریکا: ۱۳-۱۲. ایران و بیشتر کشورهای اروپایی از ۱۲ و ۱۳ سالگی تا ۱۸ و ۱۹ سالگی. دختران بیشتر از یک و یا حتی دو سال از پسران زودتر به بلوغ می رسند و زودتر مرحله بلوغ را به پایان می رسانند.

بلوغ دختران ( رشد صفات ثانویه )

بلوغ پسران

نوجوان و حیات جسمانی و فیزیولوژیکی

تغییرات بیرونی :

• قد
• وزن
• ترکیب بدن وچربی
• اعضای جنسی
• خصایص جنسی ثانویه

تغییرات درونی:

• دستگاه و سیستم گوارش
• دستگاه و سیستم گردش خون
• دستگاه و سیستم تنفس
• سیستم غدد درون ریز
• بافت های بدن

تغییرات قد

• سن تقریبی جهش نمو قد در دختران ۹ سال،پسران ۱۱ سالگی است.دختران در ۱۱.۵ تا ۱۲ سالگی به اوج سرعت قد می رسند.در ۱۴ سالگی به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.در ۱۶ سالگی تقریبا صفر است.پسران در ۱۳.۵ تا ۱۴ سالگی به اوج سرعت قد می رسند.
• حداکثر سرعت نمو قد پسران، کمی بیشتراز دختران است(حدود cm 9 درسال،cm 8 برای دختران)در۱۷ سالگی کاهش می یابد ودر ۱۸ سالگی به صفر می رسد.
• رشد دست ها و پاها قبل از بازوها و ران ها
•  زمان اوج سرعت نمو وزن (pwv)پس از اوج سرعت نمو قداست.در پسران ۲/۵  الی ۵ ماه بعد ودردختران ۳/۵ الی ۱۰/۵ماه بعد ازسرعت قد(phv)
• افزایش چربی در دختران ، اما درپسران در زمان نزدیک به بلوغ (حدود ۱۳ تا ۱۵ سالگی) به سطح یکنواختی می رسد ویا تغییرات کم می شود.

انقلاب جسمانی

• با ترشح غده های جنسی آغاز و با ترشحات سایر غدد نظیر هیپوفیز و فوق کلیوی تکمیل می شود.
• متابولیسم انقلابی
• ماهیچه های قوی
• رشد استخوان ها
• رشد سریع تر ساق های پا نسبت به بالا تنه
• حجم قلب به دوبرابر افزایش می یابد که همزمان با بالارفتن فشار خون است.

ویژگی های آناتومیکی

اسکلتی : رشد استخوان دختران بیشتر از پسران است

تنه،عرض شانه ولگن خاصره(دردختران یکسان ودر پسران شانه ۲ برابر لگن)

پس از ناپدید شدن صفحات رشدی،طول استخوان ثابت ودرسن ۱۸یا ۱۹ سالگی بسته می شود.

طول پا: مردان ۵۲% طول قد آنان وزنان ۵۱/۲ % طول قد آن ها

طول قد و وزن : بعد از ۹ سالگی دختران دارای رشد بیشتری گردیده و در۱۵ سالگی پسران، جهشی در رشد داشته و از این لحاظ از دختران پیش می افتند. (بطورکلی یک مرد بزرگسال با قد متوسط حدود ۱۳ الی ۱۵ سانتیمتر بلند تر از یک زن متوسط است).

قدرت عضلات : مردان ۳۰ تا ۴۰ درصد قوی تر

ویژگی های فیزیولوژیکی

• حجم ضربه ای وبرون ده قلبی
• ظرفیت حیاتی
• حداکثر تهویه ریوی
• حداکثر اکسیزن مصرفی
• میزان متابولیسم پایه
• سازگاری با گرما
• حجم خون وهموگلو بین
• تواتر قلبی
• رشد مغز: میانگین وزن مغز دختران ۱۲۴۴ و پسران ۱۳۷۴ گرم
• در دوره قبل از بلوغ ،ذخیره چربی فقط دردختران افزایش می یابد. کاهش کم اما معنی داری در درصد چربی پسران وجود دارد.
• جراحی پلاستیکی: دختران ۱۵ سالگی و پسران ۱۷ سالگی
• درآوردن دندان های دائمی: ۱۳ سالگی
• بهترین زمان برای شناخت چاقی و پیشگیری از انتقال آن به دوران بزرگسالی سنین ۱۲-۷ سال می باشد.
• میزان لکنت زبان در پسران نوجوان ۳ برابر و در برخی منابع ۹برابر شایع تر از دختران است

ویژگی های دوره نوجوانی از نظر میرننونش

• رشد سازمان عصبی      
•  رشد جسمانی          
• رشد اندام جنسی
• رشد احساس خود: که همان بازسازی ارزش ها،نگرش ها و باورها می باشد.
•  کسب موقعیت بزرگسالی
• رشد کنترل رفتار خود

ویژگی های روانی دوره نوجوانی

• مراحل دوره نوجوانی از نظر روانشناسان
• مرحله پیش از نوجوانی (۱۲-۱۰) سالگی
• مرحله نوجوانی اولیه (۱۶-۱۳) سالگی
• مرحله نوجوانی ثانویه (۲۱-۲۰-۱۷) سالگی

از نظرگاه هال، مرحله بلوغ و نوجوانی، چهارمین دوران رشد و تکامل است که او این مرحله را دوران  "فشار و طوفان" Storm and Stress می نامد.

مراحل فرعی دوره نوجوانی ازنظر روانشناسان

نوجوانی اولیه  13 تا ۱۶ سالگی

۱۷تا ۱۸ سالگی

نظریه های رشد نوجوانی

• نظریه زیستی
• نظریه روانکاوی
• نظریه روانی-اجتماعی
• نظریه مردم شناسی
• نظریه شناختی-رشدی

ویژگی های منحصر نوجوانی از دید بزرگان

فروید: ناتوانی نوجوان در برقراری رابطه با جنس مخالف یکی ازخطرات دوره نوجوانی است.

افلاطون: دوران بلوغ را به یک نوع شتاب زدگی روان تشبیه کرده است که در آن احساسات و عواطف بر رفتار و اندیشه فرد چیره می شود.

ژان ژاک روسو : “تولد ثانوی”

استانلی هال: دوره توفان و فشار – جهش ناگهانی

موریس دبس: دوره انقلاب و سرکشی و نوآوری

دیدگاه ارزشی اشپرانگر

• تیپی که به ساخت بدنش توجه دارد
• تیپ پرشور و زیبایی پسند
• تیپ مردد و متفکر
• تیپ فعال
• تیپ ماجراجو
• تیپ اجتماعی با توان نوع پسندی
• تیپ اخلاقی، مشتاق و دو آتیشه
• تیپ مذهبی که با شکل های مختلف میان نوجوانان زیاد دیده می شود.

مهم ترین نگرانی های دوره اول بلوغ عبارتند از:

۱- نگرانی در خصوص عادی بودن

۲-نگرانی درباره خصایص جنسی

۳-نگرانی درباره اندازه

۴-نگرانی درباره وزن

۵-نگرانی درباره آلات تناسلی

۶-نگرانی درباره خصایص جنسی ثانوی

مسائل نوجوانی

• اختلالات روانی : درسنین۱۶-۱۲ سالگی،۶درصدپسران و۳درصد دختران دچاراختلال شدید روانی می شوند.
• وسواس : در ۲۰% موارد قبل از ۱۵ سالگی و ۶۰% بین ۱۵ تا ۲۰ سالگی
• بی هویتی و غرب گرایی نوجوانان
• فرار دختران نوجوان : از ۱۶ سال به ۱۴ سال کاهش یافته
• پرخاشگری
• خودکشی : بین سنین ۱۵ تا ۲۵
• انحرافات اجتماعی

چرا بهداشت نوجوانان اهمیت دارد ؟

• تعداد بیشتر نوجوانان امروزی نسبت به سایر زمان ها
• نقش حیاتی دوره جوانی بر بقیه سال های زندگی
• زمان گذر از کودکی به بزرگسالی و آمادگی برای بزرگسالی
• وجودمشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و رفتار های ناسالم در نوجوانی
• آینده سازان جامعه

نتایج ازدواج در دوره نوجوانی

در ایران طبق سرشماری ۱۳۷۵، ۴% دختران ۱۴ـ۱۰ ساله و ۱۹% دختران ۱۹ـ۱۵ ساله ازدواج می‌کنند. یعنی حدود ۲۳% دختران زیر۲۰ سال ازدواج می‌نمایند و در معرض حاملگی زودرس و عواقب آن قرار می‌گیرند. متاسفانه تنها ۳۳% از این افراد، از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند. و یک سوم این نوجوانان در سال اول ازدواج باردار می‌شوند.

• از نظر بدنی در حال دگرگونی و تحول
• از لحاظ عاطفی نابالغ
• از جهت تجربه محدود
• از دیدگاه فرهنگی تابع محیط
• همه چیز می خواهد، اما نمی داند چه چیز باید بخواهد،فکر می کند همه چیز می داند اما چیزی نمی داند،تصور می کند همه چیز دارد اما در واقع چیزی ندارد.
• به خود گرفتن ها و زودرنجی ها
• بی ثباتی عاطفی
• خواهش های متضاد

آینده نگری، شور، عشق، رابطه جنسی، تحصیل و شغل آینده و تثبیت هویت، همه در این دوران شکل می گیرند.

گردآورندگان: حمید شاهین راد- رسول عمو جانی – محسن سعادتی   -جمشید یوسفی -وحید سلیمانی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: